Jak budować poczucie wartości u dziecka? Jeszcze nie tak dawno temu o wychowankach szkolnych myślało się raczej bezpodmiotowo, a nauczyciele kształtowali uczniów na swój wzór i podobieństwo. Jak? Poprzez zakazy i nakazy, czyli tzw. „zimny chów”. Celem było wykształcenie przyszłych członków społeczeństwa z narzuconymi normami kulturowymi.
Na szczęście to myślenie uległo zmianie. Człowiek rodzi się z osobowościowym potencjałem cech, które dorosły powinien dostrzegać i wzmacniać, aby tym samym wspierać dziecko w odkrywaniu samego siebie.
Co to jest poczucie własnej wartości?
Poczucie własnej wartości to subiektywne przekonanie o własnej wartości, kompetencjach i ogólnym miejscu w społeczeństwie. Jest to głębokie przekonanie o tym, jak osoba ocenia samą siebie i swoje umiejętności. Poczucie wartości kształtuje sposób, w jaki jednostka postrzega samego siebie, radzi sobie z wyzwaniami, podejmuje decyzje i wchodzi w interakcje z innymi.
Poczucie własnej wartości to kluczowy element rozwoju każdego dziecka. Wpływa na to, jak postrzega siebie, jakie ma relacje z rówieśnikami i jakie podejmuje decyzje.
Dlaczego poczucie własnej wartości jest tak ważne?
Dzieci z wysokim poczuciem własnej wartości są pewne siebie, odważne i gotowe stawiać czoła wyzwaniom. Wierzą w siebie i swoje zdolności, co pomaga im osiągać sukcesy w nauce i życiu. Zatem jak możemy pomóc naszym dzieciom w budowaniu pozytywnego poczucia własnej wartości?
Jakie są oznaki niskiego poczucia własnej wartości?
Niskie poczucie własnej wartości u dziecka może objawiać się w jego zachowaniach i relacjach, jakie tworzy. Ważne jest umiejętne rozpoznanie takich oznak i udzielenie wsparcia, aby pomóc mu rozwijać zdrowe poczucie wartości.
Oto kilka oznak braku poczucia własnej wartości:
- Brak pewności siebie: Dziecko może unikać nowych sytuacji, bądź wyzwań, obawiając się porażki.
- Wrażliwość na krytykę: Dziecko nie potrafi przyjąć konstruktywnej krytyki, przyjmując ją jako potwierdzenie swojej niskiej wartości.
- Unikanie odpowiedzialności: Dziecko może unikać zadań, które wymagają od niego zaangażowania i wysiłku.
- Pesymizm: Dziecko może mieć tendencję do widzenia negatywnych aspektów wielu sytuacji.
- Brak zaufania do siebie: Dziecko może mieć trudności z podejmowaniem decyzji przez brak zaufania do siebie.
- Trudności w nawiązywaniu relacji: Dziecko może przejawiać izolację społeczną.
- Chęć zadawalania innych: Dziecko ignoruje swoje potrzeby i emocje na rzecz zadawalania innych.
- Niskie oczekiwania wobec samego siebie: Dziecko może nie wierzyć we własne zdolności do osiągania celów.
Jak budować poczucie wartości u dziecka?
- Pochwały i wsparcie: Regularnie chwal swoje dziecko za jego osiągnięcia, zachęcaj do próbowania nowych rzeczy i podkreślaj jego mocne strony.
- Ustalanie realnych celów: Pomagaj dziecku w ustalaniu realnych celów i celebrowaniu ich osiągnięcia.
- Aktywności wspierające poczucie własnej wartości: Proponuj dziecku różne ćwiczenia i aktywności, które pomogą mu wzmocnić poczucie własnej wartości, np. pisanie dziennika sukcesów czy tworzenie „drzewa osiągnięć”.
- Rozmowy o uczuciach: Zachęcaj dziecko do wyrażania swoich uczuć i myśli, słuchaj uważnie i bądź wsparciem w trudnych chwilach.
Jestem „ok taki jaki jestem”. Praktyczne ćwiczenia dla nauczyciela o tym, jak budować poczucie wartości u dziecka.
Ćwiczenie 1.
Dzieci tworzą półkole. Nauczyciel zaprasza jednego uczestnika, który stoi twarzą do pozostałych (osoba prowadząca powinna tak zaplanować zajęcia, by podczas całego cyklu, wszystkie dzieci były w ten sposób wyróżnione). Zadaniem dzieci jest po kolei głośno powiedzieć coś pozytywnego o koledze znajdującym się przed nimi.
Ćwiczenie 2.
Dzieci siedzą w kole. Każdy uczestnik po kolei wymienia swoje cechy pozytywne/zainteresowania (nie więcej niż 5 zalet). Osoba prowadząca (na wcześniej przygotowanym arkuszu) notuje usłyszane informacje. Dzieci są informowane, że na koniec ćwiczenia będą starały się wskazać jak najwięcej zapamiętanych pozytywów swoich kolegów. Dzięki takiemu zadaniu, dzieci są skupione na wskazywaniu cech przez wszystkich kolegów (każde dziecko doświadcza więc poczucia bycia ważnym i wysłuchanym). Jeśli zdarzy się sytuacja, że nie zapamiętano wszystkich pozytywów danego dziecka, nauczyciel dyskretnie zerka do
kartki i przypomina dzieciom zapomniane przez nich cechy kolegi.
Ćwiczenie 3.
Dzieci siedzą w kole. Każde po kolei kończy zdania, typu: 1) „Nie szkodzi, że nie jestem… (np. lubiany przez wszystkich)” lub „To nic takiego, że … (np. wolno biegam)”;
2)„Jeśli bardzo by mi na tym zależało, mógłbym… (np. częściej się uśmiechać)”; 3) „Cieszę się, że jestem… (np. koleżeńska/ rozmowna/ dobrą córką)”;4)„Cieszę się, że potrafię… (np. szybko biegać/ dobrze się ukryć/ marzyć)”.
Ćwiczenie 4.
Dzieci rysują i wycinają medale dla wylosowanej osoby z klasy. Następnie kończą zdanie: „To medal dla… (np. Oli za to, że nigdy się nie kłóci/ dla Wojtka za to, że celnie rzuca piłką/ dla Julki za to, że robi szpagat)”. Gotowy medal zawieszają na szyi kolegi.
Ćwiczenie 5.
Dzieci zastanawiają się, w jakich obszarach nastąpiła w nich pozytywna zmiana, biorąc pod uwagę zeszły i obecny rok. Następnie przygotowują dyplomy dla siebie, kończąc zapis: „To dyplom dla … Ani, bo teraz szybciej czyta, chętniej pomaga mamie i rzadziej kłóci się z siostrą”. Dzieci odczytują napisy na dyplomach, nauczyciel docenia ich zmianę.
Ćwiczenie 6.
Dzieci dzielą się na dwie drużyny. Podczas, gdy jedna występuje w roli widza, druga prezentuje ruchem pozytywną cechę każdego uczestnika swojego zespołu. Drużyna przeciwna ma odgadnąć pokazywaną cechę.
Zapraszamy również do przeczytania naszego ostatniego posta na blogu, którego znajdziesz tutaj:
▶ Integracja w grupie rówieśniczej: Sekret skutecznej współpracy
Źródła:
